اصول اخلاقی انتشار مقاله

وظایف و مسئولیت‌های نویسندگان

 

• موضوع مقاله ارسالی باید در حیطه یکی از زمینه‌های تخصصی مجله رایانش نرم و فن آوری اطلاعات بوده و به‌صورت علمی و منسجم مطابق الگوی مجله، آماده شده باشد. برای اطلاع از زمینه‌های تخصصی تحت پوشش مجله به لینک «حیطه و زمینه های تخصصی» مراجعه نمایید.

 

• مقاله ارسالی، بایستی نتیجه حاصل از «پژوهش اصیل» (Original research) نویسندگان آن مقاله بوده و هرگونه استفاده از نتایج تحقیقات دیگران با ذکر منبع در مقاله اشاره شود. پژوهش باید با دقت و مبتنی بر اصول نظری پذیرفته‌شده در مجامع علمی انجام گرفته باشد. همچنین، نتایج و داده‌های حاصل از پژوهش بایستی به‌صورت صحیح و عینی گزارش شوند.

 

• مسئولیت صحت و دقت محتوای مقاله بر عهده نویسندگان است. به‌عبارت دیگر، مؤلفان مقاله موظف هستند تا از صحت و دقت محتوای آن اطمینان حاصل کنند. شایان ذکر است که انتشار مقاله لزوماً به معنی تأیید مطالب آن توسط هیئت تحریریه مجله نیست.

 

• نویسندگان، حق «ارسال مجدد» (Duplicate submission) یک مقاله به مجله را ندارند. به‌عبارت دیگر، مقاله ارسالی یا حتی بخشی از مطالب اصلی آن، نباید در هیچ مجله دیگری در داخل یا خارج از کشور منتشر شده یا در جریان داوری و نشر باشد.

 

• نویسندگان، مجاز به «انتشار همپوشان» (Overlapping publication) نیستند. منظور از انتشار همپوشان، نشر داده‌ها و یافته‌های مقالات پیشین خود با اندکی تغییرات نگارشی، در قالب مقاله‌ای جدید است.

 

• نویسندگان موظفند در صورت نیاز به بهره‌گیری از مطالب دیگران در مقاله خود، موارد استفاده‌شده را به‌طور دقیق در متن مقاله، «ارجاع‌دهی» (Citation) نمایند و هنگامی که عین نوشته‌های پژوهشگران دیگر در متن مقاله منعکس می‌گردد، باید از روش‌ها و علائم نقل قول مستقیم (نظیر قرار دادن کل آن عبارت در داخل گیومه) استفاده شود.

 

• نویسنده مسئول مقاله می‌بایست نسبت به وجود نام و اطلاعات همه نویسندگان و عدم وجود اسمی غیر از افراد دخیل در انجام پژوهش و تهیه مقاله، اطمینان حاصل کند. به‌عبارت دیگر، بایستی از اضافه کردن «مؤلف افتخاری» (Gift authorship) و حذف «مؤلف واقعی» (Ghost authorship) خودداری شود.

 

• نویسنده مسئول مقاله موظف است نسبت به این موضوع که سایر نویسندگان مقاله، محتوای آن را به‌طور کامل مطالعه و در خصوص ارسال آن به مجله و نیز ترتیب قرارگیری اسامی خود در بخش معرفی نویسندگان مقاله رضایت دارند؛ اطمینان حاصل کند.

 

• ارسال مقاله به‌منزله آن است که نویسندگان، رضایت حامیان مالی یا مکانی مقاله را جلب نموده و مشخصات دقیق همه آن‌ها را در قسمت «وابستگی» (Affiliation) مقاله ارسالی، ذکر کرده‌اند.

 

• نویسندگان موظفند در هر زمانی که متوجه هرگونه خطای علمی در مقاله خود شوند (چه در بخش نظری و چه در قسمت مربوط به ارائه داده‌ها و نتایج)، بلافاصله سردبیر مجله را در جریان قرار داده و نسبت به اصلاح آن اقدام نمایند و یا مقاله را باز پس گیرند.

 

• از نویسندگانی که اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و یا مؤسسات آموزش عالی هستند؛ انتظار می‌رود تا در داوری مقالات محققان دیگر در زمینه‌های تخصصی مربوطه، با مجله همکاری نمایند.

 

• نویسندگان، موظف به پرهیز از «رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی» (Research and publication misconduct) به شرحی که در ادامه توضیح داده خواهد شد؛ می‌باشند. اگر در هر یک از مراحل ارسال، داوری، ویرایش، یا انتشار مقاله در نشریه علمی – پژوهشی رایانش نرم و فن آوری اطلاعات یا پس از آن، از وقوع یکی از موارد ذیل اطمینان حاصل شود، «رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی» محسوب شده و سردبیر مجله، حق برخورد قانونی با آن را خواهد داشت:

 

– «جعل داده‌ها» (Fabrication): عبارت است از گزارش مطالب غیرواقعی و ارائه داده‌ها یا نتایج ساختگی به‌عنوان نتایج آزمایشگاهی، مطالعات تجربی و یا یافته‌های شخصی؛ ثبت غیرواقعی آنچه روی نداده است؛ جابجایی نتایج مطالعات مختلف و نظایر آن‌ها.

 

– «تحریف داده‌ها» (Falsification): عبارت است از ثبت و ارائه نتایج پژوهش به‌نحوی که جزئیات اجرای پژوهش یا فرآیند جمع‌آوری داده‌ها دست‌کاری شود؛ داده‌هایی حذف یا تغییر یابند؛ برخی نتایج کوچک به‌منظور پنهان کردن واقعیات بزرگ‌تر، بزرگ‌نمایی شود (Juicy quotes) تا نتایج پژوهش در راستای اهداف خاص دنبال گردد یا نتایج ارائه‌شده مورد تردید قرار نگیرد.

 

– «سرقت علمی» (Plagiarism): عبارت است از استفاده غیرعمدی یا تعمدی از کلمات، ایده‌ها، عبارات، ادعاها و یا مستندات دیگران بدون قدردانی، توضیح و استناد مناسب به اثر مورد استفاده و صاحب (صاحبان) آن اثر. به‌عبارت دیگر، کپی‌برداری در نوآوری ادعایی مقاله، شباهت‌های ساختاری در نوشتار یا به‌کارگیری ایده‌ها و نتایج پژوهش‌های دیگران، بدون ارجاع مناسب به آن‌ها به‌عنوان یک پژوهش اصیل علمی، هریک نمونه‌هایی از سرقت علمی محسوب می‌شوند.

 

– «اجاره علمی»: منظور آن است که نویسنده (نویسندگان)، فرد دیگری را برای انجام پژوهش به‌کار گیرد و پس از پایان پژوهش، نتایج حاصل از آن را عیناً و یا با دخل و تصرف اندکی به نام خود منتشر کند.

 

– «انتساب غیرواقعی»: عبارت است از منسوب کردن غیرواقعی یک یا چند نفر از نویسندگان مقاله به افراد، مؤسسات، مراکز یا گروه‌های آموزشی و پژوهشی؛ در حالی که نقشی در اصل پژوهش منتشرشده نداشته‌اند.